Iemand met OCD is constant bang voor een bepaald scenario. Een bepaalde ongewenste situatie. De patiënt heeft obsessieve gedachten zoals:
- "Wat als er door mijn nalatigheid brand ontstaat?"
- "Wat als ik mijn voordeur niet goed op slot doe?"
- "Wat als ik ziek word door het aanraken van andere mensen of trapleuningen?" (smetvrees)
- "Wat als ik met mijn auto iemand aanrijd en ik zie het niet?"
OCD: Angst en dwang
Je kunt je vast voorstellen dat deze gedachten angst veroorzaken wanneer zij zich opdringen. De gedachten komen bij iemand met OCD vaak automatisch op. Dit leidt tot veelvuldig controleren om de kans op het gevreesde scenario te verkleinen. ontroleren of elektrische apparaten wel uit zijn en of de voordeur wel goed afgesloten is. Deze controles worden dwanghandelingen of compulsies genoemd.
Het controleren kan vervallen in een ritueel dat wel verscheidene minuten kan duren. Je kunt je voorstellen dat OCD invaliderend werkt wanneer je gedurende de dag steeds angsten moet stillen met dwanghandelingen.
OCD: overschatting van de gevreesde situatie
De meeste mensen met OCD overschatten de gevreesde situatie. Een voorbeeld hiervan is de persoon met smetvrees die de kans om ziek te worden van het aanraken van bijvoorbeeld mensen of trapleuningen veel te groot inschat. Of de persoon met controledwang die steeds bij het verlaten van het huis alle elektrische apparaten uitschakelt, uit angst voor brand.
Behandeling van OCD
De behandeling van OCD ligt in het ondergaan van de gevreesde situatie. Dit wordt exposure responspreventie genoemd. Er wordt een lijst gemaakt van situaties die door de patiënt worden gevreesd. Deze lijst is gesorteerd van 'een beetje spannend' tot en met 'eng'. Bovenaan in de lijst wordt de situatie geplaatst die het minst angst bij de patiënt oproept. Onderaan de lijst komt de meest gevreesde situatie te staan. Men begint met de situatie ondergaan die bovenaan in de lijst staat. De week daarop ondergaat men de volgende situatie op de lijst. Zo gaat men iedere week door totdat de meest gevreesde situatie wordt ondergaan. In kleine stapjes worden eigenlijk de situaties ervaren.
De therapie kan gepaard gaan met het voorschrijven van medicijnen. Men begint dan met een bepaalde dosis en na een paar weken wordt gekeken of de medicijnen helpen. Wanneer de medicijnen niet helpen, gaat men over op een hogere dosis van hetzelfde medicijn of men probeert andere medicijnen. Dit doet men tot men een medicijn tegenkomt dat de klachten wel voor een groot deel wegneemt. Het kan gaan om de volgende medicijnen:
- Antidepressiva zoals seroxat en prozac
- Atypische antipsychotica (neuroleptica) zoals risperdal en zyprexa
- Benzodiazepinen zoals oxazepam en diazepam
Wat ook helpt tegen OCD is rationaliseren. Stel dat de gevreesde situatie optreedt, hoe erg is het en was het te voorkomen met de dwanghandelingen? Dragen de dwanghandelingen echt bij aan het voorkomen van de gevreesde situatie?