Wisselwerking
Onze gedachten gaan meestal vaak samen met ons gevoel en ons gedrag. Met gedachten kunnen wij ons gevoel en ons gedrag beïnvloeden maar hetzelfde gebeurt andersom: ons gevoel en ons gedrag hebben op hun beurt invloed op onze gedachten. Dit proces gaat meestal sneller dan wij bewust meemaken en meestal kunnen wij slechts achter af de link tussen de elementen gedachten, gevoel en gedrag leggen.
Wisselwerking tussen gedachten en gevoel
Constant vindt er een wisselwerking plaats tussen onze gedachten en ons gevoel. Gevoel roept bepaalde automatische gedachten op. Wanneer wij erg angstig worden om iets, springen er automatische gedachten op die het gevoel ondersteunen. Deze gedachten versterken vervolgens weer het gevoel.
Een bekend voorbeeld is wanneer wij op vakantie gaan en ons huis achterlaten. Zijn we niets vergeten mee te nemen? Laten wij ons huis wel veilig achter? Zijn alle deuren en ramen gesloten?
Wanneer zulke gedachten de overhand krijgen zullen wij er ook angstig van worden. Bij mensen die leiden aan de obsessief-compulsieve stoornis is dit het geval. Zij relativeren de gedachten niet en zullen daardoor angstig worden.
Wisselwerking tussen gedachten, gevoel en gedrag
Onze gedachten hebben ook invloed op ons gedrag. Wij gedragen ons immers naar wat wij denken. Dit geldt vooral wanneer wij ons gedragen naar bepaalde overtuigingen (religie, levensvisie).
Wisselwerking tussen gevoel en gedrag
Een gevoel kan invloed hebben op ons gedrag. Wanneer wij angstig zijn zullen wij anders reageren dan wanneer wij niet angstig zijn. Dit geldt met name in levensbedreigende situaties.
Maar ook in minder levensbedreigende situaties beïnvloed ons gevoel ons gedrag. Wanneer wij zenuwachtig zijn op een date komt dit doordat wij angstig zijn. En om terug te gaan naar het voorbeeld van de vakantie: als wij een angstig gevoel krijgen doordat wij denken iets vergeten te zijn of het huis niet veilig achter gelaten te hebben, kunnen wij beslissen om alles weer even na te lopen.
G-schema: De gedachten onder de loep nemen
In de psychiatrie en psychologie wordt vaak gebruik gemaakt van onderstaand model. Het is een schema om achter de oorzaak van ons handelen te komen. Ons handelen is namelijk ons gedrag en zoals we gelezen hebben wordt ons gedrag beïnvloed door gedachten en gevoel en vice versa.
Het schema wordt het G-schema genoemd omdat alle elementen van het schema beginnen met de letter G. De elementen zijn:
- Gebeurtenis: wat gebeurde er?
- Gedachten: wat waren mijn automatische gedachten? Wat was de geloofwaardigheid op een schaal van 0 t/m 100?
- Gevoelens: welk gevoel had ik? Wat was de geloofwaardigheid van dit gevoel op een schaal van 0 t/m 100?
- Gedrag: Wat was mijn gedrag? Hoe reageerde ik op de gedachten en gevoelens?
Het G-schema kan desgewenst worden uitgebreidt met een extra kopje:
- Gevolg: Wat was het gevolg van mijn handelen?